Sống mòn - Một tiếng thở dài rất khẽ

Tôi đọc Sống mòn vào một buổi tối không có gì đặc biệt. Một cậu nhóc độ chừng mười hai tuổi ở thôn quê, nằm trên tấm đệm bàng quen thuộc, bên cạnh là chiếc đèn học nhỏ mà nội tôi đã bật sẵn như thường lệ. Tôi đã đắm chìm trọn vẹn chỉ sau vài dòng đầu tiên.

Tôi gần như không rời được nó. Không hẳn vì tôi hiểu hết những giá trị mà Nam Cao gửi gắm, mà chỉ bởi những điều hay ho, giản dị và thật gần gũi. Căn nhà nhỏ, người đàn ông với chiếc bàn gỗ, tiếng con khóc phía sau vách, hay một buổi sáng ẩm ướt. Từng hình ảnh hiện lên rõ mồn một, như thể tôi đang ngồi ngay đó, chỉ cách anh Thứ một cái bàn. Từng dòng chữ đã thấm dần vào tôi một cách triệt để, nó cứ đọng lại - âm ỉ và dai dẳng - như một nỗi buồn không dễ gọi tên.

Nam Cao đã viết nên cuộc đời ấy cách đây nhiều chục năm, trong cái đói khổ, khó khăn của thời đại, nhưng cảm giác mà tôi nhận được lại rất “tròn đầy”. Một sự bất lực trong guồng quay của đời sống, sống vì bổn phận, vì những chờ đợi mỏi mòn và dai dẳng, vì những điều mình không thực sự muốn. Từ sâu thẳm tâm can, để rồi ngày qua ngày, con người ta đánh rơi chính mình lúc nào cũng không biết…

Thứ là một trí thức nghèo, dù không bi hùng như vẫn thường thấy trong văn chương. Thứ đã tồn tại, chỉ tồn tại một cách lặng lẽ, ngột ngạt và dần trở nên chai sạn. Thứ từng có hoài bão, từng khát khao, từng muốn sống thật có ích. Nhưng rồi, giữa những tiếng gào của cơm áo, giữa bức tường thấp lụp xụp là tiếng trẻ con khóc, tiếng vợ cằn nhằn, và cái bụng đói cồn cào vì nhiều ngày không ăn đủ... Mọi thứ cộng hưởng, làm héo khô tâm hồn vốn đã thiếu nước, một thầy giáo nghèo bên cạnh những trang giáo án đã nhòe mực, một đời sống mòn mỏi, không làm được cái gì cho ra hồn...

Tôi đã nghiền ngẫm quyển sách ấy từng trang, từng trang một, và nhiều lần đọc lại sau này. Mỗi lần đọc lại đều cho một cảm nhận rất khác nhau, nhưng đều đủ đầy cảm xúc. Cuộc đời ấy cứ lặng lẽ, nhạt nhòa và dù chính họ không bằng lòng với nó, thì mấy ai dám thay đổi? Có lẽ vì điều chưa biết luôn khiến người ta sợ...

Sống mòn cho tôi những cảm xúc thật đặc biệt. Và tôi tin, nó cũng sẽ mang đến nhiều điều thú vị – dù bạn đọc ở bất kỳ thời điểm nào. Hãy sống kỹ hơn một chút. Chọn kỹ điều mình làm. Giữ kỹ điều mình tin. Và thương kỹ chính bản thân mình – trước khi mọi điều quý giá nhạt nhòa và không còn hiện hữu nữa.

(Nguồn ảnh: kienthuc.net.vn)